13 Temmuz 1917’de Köprülülü Hamdi Bey Sındırgı’dan Edremit’e Kaymakam olarak tayin edildi.Kaymakam Hamdi Bey önce Edremit’te görev yapan memurları düzene koyduktan sonra bizzat silahlanıp güvenlik kuvvetlerinin önüne geçerek kanun tanımazları dize getirdi.
Savaş nedeniyle altüst olan,parçalanan ailelerin yetim çocukları için Edremit Darul Eytam (Yetimler Yurdu) nu kurarak yüzün üzerinde babasını harpte kaybetmiş bakımsız çocuğu buraya topladı.Hamdi Bey kısa sürede gençlerin hayranlığını da kazandı ve onların liderliğini de üzerine aldı.
24 Nisan 1918’de Darul Eytam’ın bir odasında EDREMİT İDMAN YURDU’nu kurdu.Edremit İdman Yurdu hemen faaliyete geçerek bir gençlik kulübü halinde Edremit’li gençleri eğiten,dünya ve yurt meselelerine açan bir yer oldu.
İdman Yurdu’nun kurucuları ve ilk yöneticileri; ŞİŞECİ FEVZİ BEY,ECZACI MUZAFFER BEY (AKPINAR),BABACAN HASAN,HASAN KARA,HASAN ŞEHİRLİOĞLU, ve Kulübün kurulması için önderlik eden KAYMAKAM HAMDİ BEY idi.
Futbol ve güreş şubelerinin yanısıra koşu ve diğer spor dallarına da eğilen bu gençlik kulübü her akşam toplanıyor,günlük gazeteler okunuyor ve yorumlanıyor,dünyanın gidişatı günü gününe izleniyor,gençler bilinçleniyor,bir bakıma İttihat ve Terakki partisine genç tabanlar oluşturuluyordu.Toplantılar çoğu kere Edremit’li şair Ruhi Naci Bey’in okuduğu şiirlerle son buluyordu,Gençler o zamana kadar hiç rastlamadıkları bu ortamdan etkileniyor,ertesi gün daha hevesle geliyorlardı.Edremit İdman Yurdu’nun birde kapalı İdman salonu da vardı.O zamanlar hiç bir spor kulübünde mevcut olmayan ve içinde lobutlarından paraleline kadar her çeşit malzemesi bulunmaktaydı.
Edremit İdman Yurdu Futbol Takımında öğretmenler,öğrenciler ve gençler yer almaktaydı.Düzenli çalışarak güçlenen futbol takımı o zor dönemde 94 km’lik bir yolu katederek Balıkesir’e gitmiş ve Balıkesir İdman Yurdu ile maç yapmıştı.Edremit İdman Yurdu’nun bu seyehatı Anadolu takımları içinde ilk seyehattır.
Edremit İdman Yurdu Balıkesir İdman Yurdu karşısında şu onbir ile yer almıştı :
LOKA MEHMET,İBRAHİM,GİRİTLİ MEHMET,MEHMET AYÇA,MAVİLİ HASAN,OSMAN KALFA,ADALI MUSTAFA,TORNACI HALİL,SARI MUSTAFA,SEYİDİN HASAN,KOMİSYONCU FERUDUN
Edremit İdman Yurdu bu maçı 2-0 kaybetmişti.
Edremit İdman Yurdu gençleri ileriki yıllarda (Haziran 1924) yeniden Balıkesir İdman Yurdu’nun davetlisi olarak Balıkesir’e gidecek birlikte müsamere ve futbol müsabakaları etkinlikleri düzenleyeceklerdi.
Yine Hamdi Bey’in teşvikiyle Edremit’te bir basımevi kurulmuş ve EDREMİT Gazetesi çıkarılmıştı.
İdman Yurdu İstiklal Savaşında da yurt gençliğine yakışacak fedakarlıklar yapmış ve şehitler vermişti.1918’de Mütarekenin ilanından sonra meydan İtilafçılara kalınca İdman Yurdu kapatılmış,kapatılmaya yönelik tepki ve baskılar sonucunda yeniden açılarak faaliyetlerini sürdürmüştü.
Bu bunalımlı günlerde Edremit ve Burhaniye’nin vatansever insanları işgal söylentilerinin artması ve tehlikenin gittikçe yaklaştığının hissedilmesi üzerine bir araya gelerek 4 Mart 1919 günü EDREMİT,BURHANİYE VE HAVALISI MÜDAFAA-İ HUKUK-U MİLLİYE CEMİYETİ’ni kurdular.Bu cemiyet Anadolu’nun birliği ve bütünlüğünü korumak amacıyla kurulan ilk teşkilattır.Bu teşkilatın kuruluşu ve yayınladıkları bildiri 13 Mart 1919 tarihli ve 22 numaralı Balıkesir SES GAZETESİ’nin 4.sayfasında verildi.
İzmir’in işgalinden sonra Ayvalık cephesi açılmış ve Edremit’li gençler de vatan savunması için cepheye koşmuştu.İdman Yurdu’lu gençlerden Aydın’lı Salih Çavuş mahdumu Terzi Mehmet Yunanlılarla girilen ikinci çarpışmada şehit olmuştur.
Edremit 1 Temmuz 1920’de Yunanlılar tarafından işgal edildi.Ülke zor durumda olduğu için Edremit İdman Yurdu’nun gençleri de vatan savunması için cephede Yunanlılara karşı çarpışmışlardı.Edremit 9 Eylül 1922’de düşman işgalinden kurtuldu.Kurtuluştan sonra İdman Yurdu’nun faaliyetleri yine başladı.Bu dönemde başarılı faaliyetler yürüten İdman Yurdu mali gücü de olan bir ekipti, Gıyas Yetkin Edremit Kitabında mali gücünün 1000 liranın altına düşmediğini belirterek 2.500 lirayı da çok defa aştığını kaydediyor.Yine Gıyas Yetkin İdman Yurdu’nun çok başarılı ve şerefli maçlar oynadığını kaydediyor ve B kümesi şampiyonluğunun kazanıldığını belirtiyor ama yıl vermiyor.İdman Yurdu’nun futbolun dışında atletizm müsabakaları tertip ettiğini,uzun atlama ve 100 metre sürat mıntıka şampiyona çıkardığını Gıyas Yetkin’den öğreniyoruz.
Aydın Ayhan’ın çevirisiyle o günlerin gazetelere yansıyan Edremitteki spor faaliyetleri şöyle;
9 Şevval 342- 13 Mayıs 340 ZAFER-İ MİLLİ GAZETESİ : Kemer (Burhaniye) Sporcuları Edremit’te. Edremit İdman Yurdu gençleri Kemer’den gelen gençleri şehrin girişinde Soğuk Tulumba mevkiinde çiçeklerle karşılıyor,hep birlikte Edremit Türk Ocağı’na gidiliyor ikram ve istirahattan sonra ilk müsabaka Edremit Lisesi İzcileri ile Kemer İzcileri arasında yapılıyor.Maçın hakemliğini de öğretmenler yapıyor.Maçın ilk yarısı berabere biterken ikinci yarıda Edremit Lisesi İzcileri bir gol atarak karşılaşmadan galip ayrılıyor.İzcilerin maçının ardından sürat koşusu,yumurta ve çuval koşuları yapılıyor.
Sıra Edremit İdman Yurdu ile Kemer İdman Yurdu gençlerinin dostluk futbol karşılaşmasına geliyor.Sahaya Kemer sporcuları siyah-beyaz,Edremit sporcuları kırmızı-yeşil formaları ile çıkıyor.Çekişmeli geçen karşılaşmanın tek golünü Edremit İdman Yurdu oyuncusu MUSTAFA atıyor ve maç bu sonuçla bitiyor.
Aydı Ayhan’ın notu : 1924 yılında Burhaniye’de izcilik teşkilatı bulunuyor ve oldukça faal.Edremit Türk Ocağı da oldukça etkin.Anadolu’da bir çok şehirde henüz lise yok ilken Edremit Lisesi spor bakımından çok önemli çalışmalar yapıyor.
20 Temmuz 1924’de yayınlanmış Zafer-i Milli Gazetesi’nde yayınlanan haberde;Balıkesir’de düzenlenen futbol turnuvasına Edremit İdman Yurdu da katılıyor.Turnuvada Edremit İdman Yurdu Bandırma İdman Yurdu ile karşılaşıyor.Futbol karşılaşmalarıyla birlikte koşu ve benzeri müsabakalar da yapılıyor.
800 metre yarım mukavemet koşusunda Edremit İdman Yurdu’dan CAVİT EFENDİ birinci geliyor.Kısa mesafe sürat koşusunda yine CAVİT EFENDİ birinci oluyor.
14 Eylül 1340 tarihli Zafer-i Milli Gazetesi: “Evvelki gün Edremit’te başlayan at koşularından sona futbol müsabakaları da yapılmıştır.Bu müsabakada Balıkesir İdman Birliği ile Edremit İdman Yurdu karşılaşmış ve Balıkesir İdman Birliği Edremit’lilere karşı iki sayı ile galip gelmiştir.”
Edremit İdman Yurdu sık sık ikili müsabakalara katılmıştır.Bu bağlamda Çanakkale’ye vapur ile giden Edremit İdman Yurdu müzik ve tiyatro kolunu da götürmüştür.Çimenlik Kalesinde bir de temsil veren İdman Yurdu gençleri,Çanakkale’de 21 Temmuz 1933 günü Jandarma Takımı ve Çanakkale İdman Gücü ile iki maç oynamıştır.
Ezine İdmancıları da Edremit’e gelerek Edremit ile sportif müsabakalar yapmışlardır.
İdman Yurdu’nun güreş takımı da başarılı maçlar çıkarmıştır.
İdman Yurdu’nun kuruluşunun 15.Yılı 1933 yılında görkemli bir şekilde kutlanmıştır.
Edremit İdman Yurdu Edremit’te ilk temsilini 25 Haziran 1335 günü akşamı o zamanlar “Er Meydanı”denilen Yurt Sahasında (eski hastahane yolu caddesinde bulunan meydan)vermiştir.İki kısımdan oluşan oyunun birinci kısmı “hafiyeler faciası” , ikinci kısmı ise “şair müzhikesi” adını taşıyordu.
Darul Eytam (yetim çocuklar) yararına tertip edilen ve iyi bir hasılat elde edilen bu temsilde Kaymakam Hamdi Bey sahne dekorlarını bizzat kendi boyamıştı.
Kaynakça : Dokuz Eylül Gazetesi-A.Ayhan .Edremit’in Spor Tarihine Notlar
Gelecek Yazı:Edremitspor’un Kuruluşu ve Burhaniye Gençlik ile yaptığı ilk Maçı
20 Mart 2025- ALI MERAL YALÇIN
Yorumlar
Kalan Karakter: