Çocuk sağlığı beslenmesinde, 0-24 aylık dönem büyük önem taşıyor. Bu yaş grubunun beslenmesinde en önemli nokta çocuğun iyi bir yemek yeme alışkanlığı kazanmış olması. 0-24 aylık dönemde nasıl sağlıklı beslenilmesi gerektiğini anlatan Yaşar Üniversitesi MYO Gıda İşleme Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıklarının yetişkinlik dönemindeki beslenme düzeni üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu söyledi.
Beslenme hayatımızın her aşamasında farklı açılardan önemli, ancak büyümenin en hızlı gerçekleştiği dönem olan 0-2 yaşın çok daha özel bir önemi bulunuyor. 0-2 yaşın, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının oturtulması ve yaşama sağlıklı bir başlangıç yapma adına özel bir önem taşıdığını belirten Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, “Bu aralıkta eğer gelişim geriliği gözlenirse, 2 yaş sonrasında bu aksaklığı gidermek zor olabilir. Bu aralıktaki erken dönemde en önemli besin kuşkusuz anne sütüdür. Anne sütü hem bedensel gelişim hem de zihinsel gelişim için gerekli çünkü anne sütü, bebek için gerekli tüm besin elementlerini içerir. Sindiriminin kolay olması ve hastalıklara karşı koruyucu etki göstermesi de dikkat çeken özelliklerinden. Bu nedenle yeni doğanlara ilk 6 aylık dönemde sadece anne sütü verilmesi yeterli olur” dedi.
Beslenme bozukluklarına sebep olmasın
İlk 6 aylık dönemden sonra miktar ve besin ögesi açısından bebeği tamamlayıcı besinler ile desteklemek gerektiğini ifade eden Gıda İşleme Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, “Bu dönemde bebek yapı, görünüm ve lezzet bakımından farklı yiyecekleri keşfetmiş olur. Bu besinlerden bazıları bebek için özel olarak hazırlanırken bir bölümü de ailenin diğer fertleri tarafından da tüketilebilen besinlerdir. Bu açıdan bakıldığında tamamlayıcı besinlerin bebeği aynı zamanda yavaş yavaş sofra kültürüne alıştırdığı söylenebilir. Tamamlayıcı besinlere zamanında geçiş yapmak gerekir. Bu besinler, bebeğin temel besin elementlerine olan ihtiyacını ve enerji ihtiyacını karşılayacak düzeyde yeterli olmalı. Yaklaşık 6 aylıkken bebeklerde daha yumuşak kıvamlı besinler önerilirken, birkaç ay sonrasında çiğneme yeteneğinin gelişmesi ile çiğnenebilen kıvamda olan besinler verilmeye başlanabilir. Eğer tamamlayıcı besinlerin kıvamı bu yönde doğru zamanda değiştirilmez ise bebeklerdeki kas ve sinir sistemi gelişimi olması gereken dönemden daha geç gerçekleşir ve bu durum da beslenme bozukluklarına sebep olabilir” bilgisini verdi.
Sağlıklı atıştırmalıklar hazırlanabilir
Yaşamın ilk 2 yılında büyüme ve gelişme çok hızlı gerçekleştiği için bu dönemdeki enerji ihtiyacının da aynı oranda büyük olacağını belirten Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, “1 yaşından sonraki dönemde çocukların iştahında azalma dikkat çekebilir. Bu aşamada sağlıklı atıştırmalıklar önerilerek farklı yiyecek alternatifleri oluşturulabilir. Küp şeklinde doğranmış peynir, patates gibi gıdalar verilebilir. Yumurta alerjisi yoksa haftada 3-4 adet yumurta verilebilir. 2 yaşa doğru çocukların günlük sağlıklı atıştırmalıklara olan ihtiyacı artar. Gün içerisinde küçük parçalar halinde dilimlenmiş muz verilebilir. Öğünlerde miktarı ve çeşidi uygun belirlenmek koşuluyla ekmek verilebilir. 2 yaşa gelindiğinde beslenme düzeni ve büyüme oranı kontrol edilmeye devam edilmelidir. Bu dönemde de yumurta kaliteli bir protein kaynağıdır. Yumurta omlet olarak da verilebilir. Patates püresi ile kombine edilen balık parçaları tüketilebilir. B vitamini kaynağı olarak tahıl ürünleri tercih edilebilir. Bu gıda alımı yeterli miktarda meyve alımı ile zenginleştirilmelidir. Kurutulmuş meyveler de verilebilir. Sağlıklı atıştırmalık olarak aynı zamanda buharda haşlanmış brokoli ve karnabahar da verilebilir” önerisinde bulundu.
Tamamlayıcı besin tariflerine örnekler
Sebze çorbası
Malzemeler: Bir küçük boy patates, çeyrek havuç, çeyrek kabak, birkaç yaprak ıspanak, bir küçük tatlı kaşığı sıvı yağ ve bir su bardağı su.
Yapılışı: Sebzelerin iyice yıkanmasının ardından kabukları soyulur ve doğranır. Küçük boy bir tencerede önceden su kaynatılır ve hazırlanan sebzeler önceden kaynamaya başlayan bu suyun içerisine bırakılır. İsteğe bağlı olarak kıvamı arttırmak adına bir küçük tatlı kaşığı kadar pirinç eklenebilir. Burada su miktarının fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Önerilen miktar en fazla sebzelerin üzerini örtecek kadar olmasıdır. Sıvı yapın da ilave edilmesinden sonra tencerenin kapağı kapatılarak sebzelerin yumuşayıncaya kadar pişmesi beklenilir. Sebzeler yumuşadıktan sonra ezilerek süzgeçten geçirilir.
Ispanak püresi (kıymalı)
Malzemeler: Yarım patates, yarım havuç, yarım kabak, birkaç yaprak ıspanak, bir buçuk kaşık pirinç, bir tatlı kaşığı zeytinyağı.
Yapılışı: Sebzelerin bol su ile iyice yıkanmasının ardından kabukları soyularak küçük parçalar halinde doğranır. Sebzelerin, kıyma ve pirincin üzerin örtecek miktardaki suyla haşlanmasının ardından bir çatal yardımıyla ezilmesi gerçekleştirilir. En son olarak zeytinyağı eklenir ve karıştırılır.
Yoğurt çorbası
Malzemeler: Üç-dört çorba kaşığı pirinç, bir su bardağı yoğurt, iki tatlı kaşığı zeytinyağı, bir yumurta sarısı
Yapılışı: Öncelikle pirinç yaklaşık bir buçuk su bardağı kadar suda haşlanır, süzülür. Süzülen su ise yoğurdun sulandırılmasında kullanılır. Bir yumurta sarısının eklenmesinin ardından yağ da ilave edilir. Bu karışıma süzülen pirinçler de eklenir. Elde edilen son karışım yaklaşık olarak iki-üç dakika kaynatılır.
