RÖPORTAJ: ESMERİ ALEV EKEBAŞ

FOTOĞRAFLAR: MAG-AME/SAR

MUĞLA MAHALLE AFET GÖNÜLLÜLERİ/ACİL MÜDAHELE EKİBİ (MAG-AME/SAR) KOORDİNATÖRÜ BARIŞ MUŞTU ile ÇALIŞMALARI HAKKINDA BİR RÖPORTAJ

Esmeri Alev EKEBAŞ: Kendinizi tanıtır mısınız?

Barış MUŞTU: Merhaba, Ben Barış Muştu. Doğum tarihim 27.09.1976 Balıkesir/Edremit. 1993 yılından itibaren Muğla/Datça’da ikamet etmekteyim. 2016 yılı itibariyle MAG-AME/SAR Muğla Koordinatörlüğü görevini yapmaktayım.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Datça MAG-AME/SAR açılımı nedir? Kuruluşu hakkında bilgi verir misiniz?

Barış MUŞTU: MAG-AME/SAR’ın açılımı Mahalle Afet Gönüllüleri/Acil Müdahale Ekibi (SAR: Search And Rescue). MAG-AME/SAR derneği, 2008 yılında İstanbul merkezli kuruldu. 2010 yılında dernek statüsünü kazandı. Derneğin en temeldeki hedefi, afetlere hazır mahalleler oluşturmak diyebilirim. Bizim, Muğla bölgemizde, iki farklı ilçemizde arama kurtarma ekiplerimiz mevcut. Fethiye ve Datça’da, toplam 83 kişiyiz. Türkiye genelinde ise 10 ilde (İstanbul, Kocaeli, Bursa, Edirne, Muğla, Tekirdağ, Çanakkale, İzmir, Zonguldak, Bolu) 350 kişiyiz. Aynı zamanda MAG gönüllü sayımız Türkiye genelinde 7000 kişi ve bu sayılar eğitimlerimiz ile artarak devam ediyor.

Esmeri Alev EKEBAŞ: MAG-AME/SAR Eğitimleri nelerdir?

Barış MUŞTU: MAG-AME/SAR olarak üç farklı eğitim modelimiz mevcut. Bunları; Afet Farkındalık Eğitimi, MAG Eğitimi ve AME Eğitimi olarak ayırabiliriz. Temel afet farkındalık eğitimi; mahallelerimizde vatandaşlarımıza afet öncesi, sırası ve sonrasında yapılacak temel faaliyetleri aktardığımız eğitimlerdir.

MAG, yani Mahalle Afet Gönüllüsü eğitimleri; temel afet bilinci eğitimi, afet durumlarında mahalle içi koordinasyon sağlama, afet durumlarında resmi ekipler ile koordinasyonu sağlama ve haberleşme konularında 36 saatlik bir eğitimdir.

AME eğitimleri ise 230 saatlik bir eğitimdir. AME eğitimi alan ekip arkadaşlarımız, afet durumlarında operasyona katılan ekiplerdir. Eğitimi genel anlamda özetlemem gerekirse; ormanlık alanlarda arama kurtarma eğitimlerinden, orman yangılarına müdahale eğitimlerine, deprem afetlerinde bina içi arama kurtarma eğitimlerinden, sel-heyelan gibi afetlerde yapılacak arama kurtarma faaliyetleri eğitimlerine kadar, karşılaşılabilecek her türlü afete karşı ekiplerin hazır olmasını sağlayan eğitimdir.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Marmaris’teki orman yangınlarına nerelerde müdahale edildi?

Barış MUŞTU: Marmaris’te çıkan orman yangınları için Datça’dan hareket ettiğimiz ilk gün, Orman Şefimizden aldığımız bilgi doğrultusunda Asparan mevkiinde müdahaleler gerçekleştirdik. 3 saat sonra gelen bilgi doğrultusunda, tüm ekiplerin İçmeler’e intikal edeceği bilgisini aldık ve İçmeler’e hareket ettik. Yangının 2. gününde bir ekibimiz Turunç bölgesine intikal ederken, geri kalan ekipler Marmaris yarımadasında AFAD unsurları ile birlikte arama kurtarma faaliyeti gerçekleştirdi. 3., 4. ve 5. günlerde Hisarönü köyünde müdahalelerimizi gerçekleştirdik. Hisarönü köyünde yangın tehlikesi sonlandıktan sonra, 6. 7. ve 8. günlerde Turgut köyü ve çevresinde müdahalelerimizi gerçekleştirdik.

Yangının 3. gününde İstanbul’dan gelen 30 kişilik MAG-AME/SAR ekibimiz ise ilk günlerinde, Datça ekibinden arkadaşlarımız ile birlikte Mezargedik mevkiinde müdahalelerini gerçekleştirdi ve sonrasında Hisarönü bölgesinde tüm MAG-AME/SAR ekipleri toplandı. Ekipler birlikte müdahalelerine devam etti.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Yangın anında nasıl bir organizasyon oluştu?

Barış MUŞTU: MAG-AME/SAR olarak biz, AFAD’a akredite olmuş bir derneğiz. Yaptığımız çalışmalarda hem AFAD ile hem de Orman ve İtfaiye unsurları ile koordineli faaliyetlerimizi gerçekleştirdik. İhtiyaç duyan her vatandaşımıza yardım edebilmek için AFAD unsurları ile birlikte 2 farklı arama kurtarma timi organize ettik ve bu ekipler AFAD unsurları ile birlikte 112 üzerinden gelen çağrılara cevap vererek faaliyet gösterdiler. Geri kalan ekiplerimiz ise ihtiyaç duyulan bölgelerde Orman ve İtfaiye unsurları ile birlikte yangınla mücadele faaliyetleri gerçekleştirdiler. Bu müdahalelerin öncesinde gerek Orman Şeflerimiz gerekse İtfaiye Şeflerimiz ile yapılan istişareler sonrasında MAG-AME/SAR ekiplerinin organizasyonu sağlandı.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Orman yangını oluşumu ve söndürme çalışmalarını anlatır mısınız?

Barış MUŞTU: İstatistiklere baktığımızda, orman yangınlarının %90’ının insan kaynaklı oluştuğunu görebiliyoruz. Bu bilgi, bizi, sabotaj veya bilinçli yangın çıkarıldı sonucuna çıkartmamalı. Cam ve plastik atıklardan arabalardan atılan sigara izmaritine kadar pek çok farklı sebeple insan kaynaklı orman yangını çıkabilir. Tabii ki iklim koşullarının değişimi, sıcaklık ve nem faktörleri gibi sebeplerden de doğal orman yangınları çıkabilmektedir.

Orman yangınlarına karadan ve havadan müdahale edilmektedir. Havadan yapılan müdahalelerde helikopter-uçak kıyaslaması yapıldığına fazlasıyla şahit olduk. Her iki hava aracının da kendisine göre avantajı ve dezavantajı mevcut. Önemli olan, bu unsurları koordineli şekilde kullanabilmek. Yangın, karadan müdahale edilebilecek bölgeye geldiğinde ise ormanlık alandaysa Orman Bakanlığı’na bağlı arasözler ve orman işçileri ile müdahale edilirken, yerleşim yerlerine yakın bölgelerde ise itfaiye araçları ile müdahale gerçekleşiyor. Emniyet güçlerine bağlı olan TOMA’lar da ilk günden itibaren müdahale edebilecekleri yerlerde müdahalelerini gerçekleştiriyorlar. Aynı hava unsurlarında olduğu gibi en önemli konu ise koordineli şekilde hareket edebilmek.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Orman yangınında organizasyon, gönüllüler ve ekipmanın önemi nedir?

Barış MUŞTU: Orman yangınlarında ekiplerin koordinasyonu ve bir bütün şekilde hareket edebilmesi son derece önemli. Bu organizasyonun sağlanması için öncelikle havadan keşif, hava ve rüzgâr analizi, aynı zamanda mevcut yangının/yangınların gözlemi yapılıyor. Sonrasında risk analizi yapılarak, yangına müdahale edecek unsurlar pozisyon alıyor. Marmaris orman yangını çok geniş bir coğrafyada ve birden çok noktada yaşandığı için organizasyon anlamında oldukça zor bir operasyon oldu.

Doğru ekipman olmadan yangınla mücadele edilemez. Halkımızda bu konuda bilgi eksikliği olduğunu yangın sırasında görebildik. Örnek vermek gerekirse; deniz terliği, şort ve t-shirt ile yangına müdahale etmek isteyen vatandaşlarımız oldu. Maalesef bu durum, hem kişinin kendisi için büyük bir risk oluşturuyor hem de ekiplerin yangına müdahalesini zorlaştıran bir durum ortaya çıkıyor. Biz bu noktada, etki bölgemizde, gelen gönüllüleri eğer ekipmansızsa lojistik faaliyetlerine yönlendirerek işleyişi organize etmeye çalıştık. Yanmaz eldiven ve ayakkabı, gözlük, kask, gaz maskesi ve tüm bedeni kapatan bir tulum olmadan yangınla mücadele edilmesi kesinlikle doğru değil. Resmi ekiplerin organizasyonlarına dönecek olursak; belediyeler, gelen yardımları organize ederek; ihtiyaç duyulan yere malzeme gönderme konusunda faaliyet gösterdiler. Aynı zamanda ellerinde yangınla mücadele edecek araçlar ile İtfaiye ve Orman Ekipleri’ne destek oldular.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Yangın sırasında insanların ve hayvanların tahliyesi nasıl gerçekleştiriliyor?

Barış MUŞTU: MAG/AME-SAR olarak, AFAD ile birlikte hareket ettiğimizi size iletmiştim. Bu noktada 2 farklı şekilde tahliyelerimizi gerçekleştirdik. İlki, 112’den gelen çağrılar oldu. 112 üzerinden gelen mahsur kalma-kurtarma ve tahliye taleplerine AFAD unsurları ile birlikte hareket edilerek yanıt verildi. Kriz merkezinden bir bölgenin veya bir mahallenin boşaltması istenildiğinde ise yine AFAD unsurları ile birlikte, tahliye edilecek bölgenin tahliyesi ve güvenli bölgelere tahliyesi gerçekleştirildi. Her iki çalışma metodunda önemli olan can diyerek hareket ettik ve hiçbir canlının zarar görmemesi için çalışmalarımızı gerçekleştirdik.

Esmeri Alev EKEBAŞ: Yangınları önlemek için ne yapmak gerekir?

Barış MUŞTU: Yangınları tamamen yok etmek mümkün değil. Riski ise minimuma indirmek mümkün. Bu noktada en önemli husus, ormanlarımızı temiz tutmak. Söylemesi ne kadar basit olsa da uygulamada maalesef başarılı değiliz. Sonrasında ise hızlı müdahale ile yangının büyümeden kontrol altına alınması son derece önemli. Bu iki ana maddeyi uygulayabilirsek, yangının afet boyutuna ulaşmaması için gerekeni yapmış oluruz.

Fotoğrafların kullanımı için Esmeri Alev Ekebaş’a izin veriyorum.