Bacak kısalığı, bir bacağın diğerine göre daha kısa olduğu bir durumdur ve bu fark doğuştan gelebileceği gibi sonradan gelişen nedenlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Genellikle bacaklar arasındaki uzunluk farkı birkaç milimetre ile birkaç santimetre arasında değişir. Hafif bacak kısalıkları çoğu zaman fark edilmezken, daha belirgin kısalıklar duruş bozukluklarına, yürüme sorunlarına ve uzun vadede omurga ile eklem problemlerine yol açabilir.
Bacak kısalığının doğuştan gelen nedenleri arasında doğumsal kemik anomalileri, kalça çıkığı ve bacak kemiklerinin normal gelişimini engelleyen genetik hastalıklar sayılabilir. Sonradan gelişen nedenler ise çocuklukta büyüme plaklarının erken kapanması, travmatik kırıklar, enfeksiyonlar veya cerrahi müdahaleler sonucu oluşabilir. Ayrıca nörolojik hastalıklar, tümörler veya kas-iskelet sistemi bozuklukları da bacak kısalığına yol açabilir.
Bacak kısalığının belirtileri, kısalığın derecesine bağlı olarak değişir. Hafif vakalarda bireyler herhangi bir semptom yaşamayabilirken, ciddi vakalarda yürüme sırasında topallama, omurga eğriliği (skolyoz), kalça ve diz ağrısı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Uzun vadede bu durum, aşırı yüklenme nedeniyle bacak eklemlerinde aşınma ve bel ağrısına yol açabilir.
Tanı, genellikle fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemleri ile konur. Uzmanlar, bacak uzunluğunu ölçerek farkı değerlendirebilir ve gerekirse röntgen veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi yöntemlerle altta yatan nedenleri araştırabilir. Fonksiyonel analizler ve yürüme değerlendirmeleri de tedavi planının oluşturulmasında önemli rol oynar.
Bacak kısalığının tedavisi, kısalığın derecesine ve nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif kısalıklarda ayakkabı içine yerleştirilen yükselticiler veya özel tabanlıklar ile denge sağlanabilir. Daha belirgin vakalarda, cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi seçenekler arasında kemik uzatma işlemi (limb lengthening) veya uzun bacağın büyüme hızını yavaşlatmaya yönelik epifiziyodez gibi yöntemler yer alır. Kemik uzatma işlemi, bacağın özel bir cihaz yardımıyla kademeli olarak uzatılmasını içerir ve genellikle birkaç aylık bir süreç gerektirir.
Tedavi sürecinde fizik tedavi ve rehabilitasyon büyük önem taşır. Kas gücünü artırmak, eklem hareketliliğini korumak ve yürüme dengesini sağlamak için düzenli egzersiz programları uygulanır. Ayrıca, bacak kısalığı nedeniyle gelişmiş olabilecek duruş ve yürüme bozuklukları da bu süreçte ele alınır.
Bacak kısalığı, uygun tedavi ve yönetimle kontrol altına alınabilir ve bireylerin normal bir yaşam sürmesi sağlanabilir. Tedavi edilmeyen vakalarda ise zamanla omurga eğrilikleri, eklem aşınmaları ve kronik ağrılar gibi sorunlar gelişebilir. Bu nedenle, bacak uzunluğu farkı fark edildiğinde bir uzmana danışmak önemlidir. Erken tanı ve uygun müdahale, sorunun ilerlemesini önleyerek kişinin yaşam kalitesini artırabilir.
Dr. Fzt. Özden Certel