Ege Üniversitesi (EÜ) Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Sonia Amado ve ekibinin hazırladığı “Yüz Tanıma Becerisindeki Bireysel Farklılıkların Açıklanmasında Yüz İşleme Stratejilerinin Rolü” başlıklı proje, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) “1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında desteklenmeye hak kazandı.
Proje ekibini tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “İnsan yüzleri, bizler için çok zengin bir bilgi kaynağıdır. Yüzlere bakarak karşımızdaki kişinin cinsiyet, yaş, kimlik bilgisi, duygu durumu, niyeti gibi birçok bilgiyi ediniriz. Proje ekibimizin çalışması, günümüzde etkin biçimde kullanılan yüz tanıma becerilerine önemli katkı sağlayacak. Video Temelli Yüz Tanıma ve Kent Yüz Eşleştirme testlerini de ülkemizde uygulamaya koyacaklar. Proje, özellikle güvenlik alanında faydalı olacak. Proje ekibimizi tebrik ediyor başarılarının devamını diliyorum” dedi. Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Sonia Amado, “Projemizin konusu, yüz tanıma becerisinin ölçümü ve bireysel farklılıkların altında yatan faktörlerin incelenmesini içeriyor. Önerilen proje kapsamında katılımcıların yüz tanıma performansları ve bütünsel yüz işleme stratejilerine ilişkin göz hareketleri örüntüsü üç ayrı oturumda ölçülecek ve bu iki bilişsel süreç arasındaki ilişki incelenecek. Bütünsel yüz işleme stratejilerini bozan görevler kullanarak yüz tanıma becerisindeki bireysel farklılıkları ve yüz işleme örüntüleri arasındaki ilişkileri göz izleme yöntemiyle inceleyeceğiz. Yüz tanıma ve yüz algılama becerisi arasındaki ortaklık ve farklılıkları ortaya koyarak yüz tanıma becerisinin değerlendirilmesinde ekolojik geçerliği yüksek yöntemsel açıdan yansız bir test geliştirmeyi amaçlıyoruz” diye konuştu.
Yüz tanıma testi geliştirilecek
Projede, literatürdeki çalışmalardan farklı olarak yüz tanıma becerisi dağılımının tüm gruplarını temsil edecek geniş bir örneklem oluşturacaklarını belirten Prof. Dr. Amado, “Yüz tanıma becerisinde gözlenen bireysel farklılıklarda, göz hareketlerinin rolünü inceleyeceğiz. Yüz tanıma performansının, yüz işleme stratejilerine bağlı olarak değişiminin incelenmesi amacıyla bütünsel yüz işleme stratejisini bozduğu bilinen en etkili üç deneysel yöntemi bir arada kullanılarak yüz tanımanın iki ana bileşeni olan ‘yüz belleği’ ve ‘yüz algısına’ yönelik kapsamlı bir inceleme sunacağız. Yüz tanıma belleğini ölçen ve ekolojik geçerliği literatürdeki mevcut testlerden daha yüksek olması planlanan ‘Video Temelli Yüz Tanıma Testi’ni geliştirerek, bu alanda çalışan ulusal ve uluslararası araştırmacıların kullanımına kazandıracağız. Yüz algısını değerlendirmek üzere ‘Kent Yüz Eşleştirme Testi’ni, Türkiye örneklemine ilk kez uyarlayarak bu alanda gelecekte ülkemizde yapılması planlanan çalışmalara yeni bir değerlendirme aracı sunmayı hedefliyoruz” ifadelerine yer verdi.
Proje, güvenlik alanına fayda sağlayacak
Projenin özellikle güvenlik alanına fayda sağlayacağını belirten Prof. Dr. Amado, şöyle devam etti: “Projemiz, güvenlik alanında yüz tanıma becerilerinin kullanılmasını gerektiren işlerde çalışan kişilerin (pasaport kontrol memuru, güvenlik görevlisi, sınav görevlisi vb.) seçimi ve eğitimine, dolayısıyla da ülke güvenliğine katkı sağlayacak. Proje kapsamında geliştirilecek ve Türkiye örneklemine uyarlanacak testler, ulusal ve uluslararası araştırmacıların açık erişimine sunulacak. Proje kapsamında yürütülecek yüksek lisans tezleri ve projede çalışacak yüksek lisans ve doktora bursiyerleri, araştırma deneyimine sahip nitelikli insan kaynağının artırılması hedefine katkıda bulunacak. Proje sonunda düzenlenecek çalıştay aracılığı ile konuyla ilgili araştırmacılar ve paydaşlarla bilgi paylaşımı yapacağız. Proje kapsamında EÜ Bilişsel Psikoloji Laboratuvarına güncel ve teknik olanakları geniş bir göz izleme cihazı kazandırmayı amaçlıyoruz."
"Mutluluk ve gurur verdi"
Proje ekibinin çalışmalarını anlatan Prof. Dr. Sonia Amado, “Dr. Öğr. Üyesi Aycan Kapucu Eryar, doktora öğrencilerimiz Ayşegül Aydınlık ve Elif Yüvrük Gökdağ ile birlikte yüz tanıma becerisi konusunda son üç yıldır kapsamlı araştırmaları, BAP desteği ve lisans tezleri olarak yürüttük. Bu deneyimler ve bilgiler doğrultusunda oluşturduğumuz TÜBİTAK 1001 projesinin kabul edilmesi bize mutluluk ve gurur verdi. Bu sayede bursiyer ve teçhizat desteği sağlanacak olması, yurt dışı ve yurt içi seyahat ve toplantı desteği ile kongre ve çalıştaylara katılma olanağı bulacak olmamız da motivasyon kaynağımız oldu. Araştırma ekibimiz ve öğrencilerimiz ile birlikte çok sıkı bir çalışma temposuna girmeyi heyecanla bekliyoruz” diye konuştu.
