YKS sınavı sonuçlarının açıklanmasının ardından, üniversite adayları ve ailelerini tercih
yapma telaşı sardı. Eğitim danışmanı Barış Balcı, kişinin geleceğinin belirlendiği bu süreçte;
üniversite, alan ve meslek seçiminin nasıl yapılması gerektiği konusunda önemli bilgiler
verdi. Tercih yapacak gençlere ve ailelerine önerilerde bulundu.
Meslek seçimi kişinin hayattaki mutluluğunu belirleyen en önemli etkenlerden biri. Bu nedenle
gençlerin gelecekteki mesleklerini belirleyecek olan üniversite tercihleri hayati önem taşıyor.
Üniversite tercih sürecini değerlendiren Eğitim Danışmanı Barış Balcı, “Kişi; geleceğini ve kaderini
belirleyecek olan bu kararı kendi almalıdır. Ailelerin ya da öğretmenlerin onun adına karar
vermektense, onun karar vermesine yardımcı olmaları, kendisine uygun seçenekleri önermeleri daha
doğru olur” dedi.
Barış Balcı, üniversite ve meslek tercihi konusunda üniversite adaylarına ve ailelerine şu önerilerde
bulundu:
Kişinin İlgi, Yetenek ve Donanımına Göre Tercih Yapılmalı
Popüler meslekler ve popüler üniversiteler insanları çok çabuk etkileyebiliyor. Bazen de tercihlerini
aldıkları puana göre, oradaki rakamlara göre yapabiliyorlar. Aday; öncelikle kişisel donanımları ve
becerilerini gözeterek tercih yapmalı. Hangi becerileri daha iyi, hangi alanda kendisini daha iyi
yansıtabilir, bunlara bakmalı. Kendi artı ve eksilerini bilirse daha doğru karar verebilir. Ben bu
mesleğe uygun muyum? Bu alan benim için ideal mi? Üniversitede gideceğim bölümde hangi
derslerle karşılaşacağım? Gibi sorulara yanıt aramak ona yardımcı olacaktır. Gittiği bölümde dersleri
sevmez ve zorlanırsa bu onu okuldan soğutabilir. Bu nedenle sevdiği ve güçlü olduğu alanda tercih
yapmalıdır.
Mesleki Eğilim Testi Yapılabilir
Adaylar, okulların rehber öğretmenlerine meslek eğilim testi yaptırabilirler. İnternet ortamında, özel
üniversitelerin sitelerinde de bu testleri bulup cevaplayabilirler. Buradaki sorulara verecekleri
cevaplar hangi alana daha uygun, hangi bölümlerdeki işlere daha yatkın olduklarıyla ilgili önemli
ipuçları verecektir. Aday, henüz hangi bölümü seçeceğini ya da hangi mesleğe yatkın olduğunu
bilmiyorsa bu güzel yol göstericiden faydalanabilir.
Bununla birlikte, onu uzun süredir tanıyan, gören, bilen dayı, teyze, hala gibi büyükleri de hangi
mesleğe uygun olduklarıyla ilgili önerilerde bulunabilirler. Onların sezgileri çok güçlü olur. Aynı şekilde
öğretmenlerinin de önerileri etkili olacaktır.
Meslek Mensuplarıyla Tanışmak ve Üniversite Ziyareti
Kişi neyle karşılaşacağını bilmeden sadece fotoğraf üzerinden tercih yapıp gittiğinde hayal kırıklığına
uğrayabiliyor. Üniversiteyi birinci, ikinci sınıftan bırakıp tekrar sınava giren bir çok öğrenci oluyor. Bu
nedenle daha sağlıklı karar verebilmek için aday tercihten önce seçmek istediği üniversiteyi ve
bölümü ziyaret edebilir. Orada okuyan öğrenciler ve akademisyenlerle görüşülebilir. Böylece o bölüm
ve üniversite ile ilgili daha iyi fikir edinebilir. Ayrıca hangi mesleği istiyorsa o alanda meslek
mensuplarıyla tanıştırılabilir.
Anne & Baba Çocuğuna Seçenek Sunmalı
Anne babalar şüphesiz evladının geleceğini ve onun iyiliğini düşünür. Fakat bu onların hayatını
belirleyen bir tercih olacağı için onların yerine karar vermeleri yanlış olur. En azından onun istek ve
yetenekleri doğrultusunda kendisine birkaç tane üniversite ve bölüm seçenekleri sunmaları gerekir.
Kişilik Özellikleri Meslek Seçiminde Önemli
Kişilik özellikleri de meslek seçiminde önemlidir. Örneğin kişi çok dışa dönük sosyal biriyse, İletişim
becerisi, dil becerisi, özgüveni yüksekse; tek başına çalışacağı bir iş ı onu mutlu etmeyebilir, sağlıklı
olmaz. Sosyal alanlarda daha çok bulunacağı, insan etkileşiminin yoğun olduğu bir seçmesi daha
uygun olur.
Büyükşehirde Okumak mı, Gidilecek Bölüm mü Daha Önemli?
Eğer kişi memur olacaksa, öğretmen olacaksa, doktor olacaksa her hangi bir üniversiteden mezun
olduğunda o ünvanı ve uzmanlığı alacaktır. Alacağı diploma ona bu hakkı sunar. Bu nedenle
hedeflediği mesleği kazanması daha önemlidir. Daha küçük bir şehirde de okuyabilir. Ama kişi özel
sektörde çalışacaksa ve kendi bireysel yeteneklerini geliştirecek bir alanda eğitim görecekse örneğin
bilişimle ilgili bir alanda teknik bir üniversite okuması daha iyidir. Büyük şehirde iyi bir üniversitede
okuması onu mesleğinde daha ileriye taşıyacaktır. Daha fazla insanla etkileşim içinde olacaktır.
Akademik bir kariyer istiyorsa, yurt dışına gitmek istiyorsa en azından yurt dışı bağlantıları olan bir
üniversitede olması ona imkanlar sunar. Kariyeriyle ilgili daha etkili şekilde yol almasını sağlar.
Mezuna Kalmak mı? Tercih Yapmak mı?
Sonuçlar beklentilerin biraz daha altında veya üstünde gelebiliyor. Aday eğer aldığı puanla istediği
bölümde, istediği alanda eğitim alabilecekse, büyük şehir olmasa bile daha küçük bir şehirde o alanda
eğitim görebilir. Uzmanlıkla ilgili yıl kaybetmek istemeyebilir.
Aday istediği bölümü kazanamamışsa, ama tekrar sınava girdiğinde kazanacağına inanıyorsa, sevdiği
alanla ilgili istediği bölüme gitmek için tekrar denemesinin daha onu mutlu edeceğini düşünüyorum.
Ama 2-3 yıl hatta 4.yılında sınava hazırlanıp istediği bölümü kazanan öğrencilerim de var. Belki 1 yıl
kaybedecek ama hayatı boyunca sevdiği işi yapacak. Ama kişi gerekli çalışmayı yapamayacaksa,
gerekli bedeli ödemeyecekse, kendinde bu gücü kendinde hissetmiyorsa tercih yapmasında fayda var.
Uzmanlar ve Rehber Öğretmenlerle Birlikte Tercih Yapın
Öğrencilerin son noktada tercihlerini eğitimcilerini eğitimcilerle, öğretmenleriyle, konunun
uzmanlarıyla birlikte yapmaları gerekir. Bunun için tercih danışmanlık ofisleri var. Okullarda, özel
öğretim kurs merkezlerinde, özel okullarda, rehber öğretmenler var. Onların tavsiyeleri
doğrultusunda tercih yapmalarını öneriyorum.
Bu yıl hem üniversiteye geçiş sınavında öğrenciler daha iyi netler yaparak daha iyi sıralamalar elde
edemediler. Çünkü genel başarı ortalaması yükseldi. Bu nedenle belki de aday yaptığı netle, puanla
daha düşük sıralamada bir tercih yapmak zorunda kalacak. O yüzden adayların sürece, konuya hakim
uzmanlarla birlikte tercih yapmaları ve karar vermeleri daha doğru olur.