Sarcoptes uyuz böceği hastalığı gittikçe artıyor
Ülkemizde son günlerde sıklıkça duyulan ve vakalar tarafından ‘uzun sürdüğü, hemen
geçmediği’ belirtilen uyuz hastalığına neden olan Sarcoptes uyuz böceği rahatsızlıkları gün
geçtikçe artıyor. Uyuz nedir, nasıl bulaşır, nasıl tedavi edilir gibi soruları Medline
uzmanlarından Dr. Ferit Şeyhzade yanıtladı.
Uyuz nedir?
Uyuz hastalığı, kaşıntılı döküntülerle seyreden, insandan insana bulaşmanın da
olabileceği, toplu yaşam alanlarında ve kapalı ortamlarda sık görülen; gözle fark
edilemeyen bir eklem bacaklı olan Sarcoptes Scabiei Hominis’in neden olduğu parazitik
bir hastalıktır.
Kimlerde görülür?
Hastalık kadın, erkek ayırımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş gruplarında görülebilir. Ciddi
salgınlar yapabilmesi nedeniyle özellikle bakım evleri, yurtlar gibi toplu yaşanan yerlerde
daha sık oluşur. Vücut savunma mekanizması iyi olmayan kişilerde ağır seyredebilir.
Uyuz nasıl bulaşır?
Hastalık kişiden kişiye genellikle 15-20 dakikalık bir sürede bile yakın temasla bulaşabilir.
Deri teması, cinsel yol ya da ortak eşyaların kullanımı nedeniyle bulaş olabilir.
Belirtileri nelerdir?
Sarcoptes paraziti kişiye geçtikten sonra ortalama 3-6 hafta kuluçka dönemi yaşar ve
sonrasında belirtiler oluşmaya başlar. Özellikle geceleri artan, sıcak duş ile
şiddetlenen kaşıntı en önemli klinik bulgusudur. El parmak araları, el bileğinin iç yüzü,
koltuk altları, kulak arkaları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayaklar lezyonların görülebileceği
vücut bölgeleridir. En belirgin semptomu parmaklar arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde
görülen, parazitin içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğundaki tünel yapılardır.
Bunun dışında deride küçük kabarıklıklar ve sertlikler, su toplamaları ve kepekli-kabuklu
lezyonlar yapabilir.
Uyuz hastalığının tedavisi nedir?
Uyuz hastalığının tedavisi kişinin yaşına, bağışıklık sisteminin durumuna göre değişkenlik
gösterir. Merhem, krem gibi lokal tedavi unusrları kullanıldığında ilacın tüm vücut
bölgelerine uygulanmasına dikkat edilmelidir. Kullanılan çamaşır ve çarşafların 60 derecede
yıkanması ve ütülenmesi, yıkanamayacak eşyaların ise, ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde
ortalama üç gün saklanması parazitin ölmesini sağlayacaktır. Başarılı bir tedavi sonrasında
dahi hastalık bulgularının 2-6 hafta kadar devam edebileceği unutulmamalıdır, ‘geçmeyen
uyuz hastalığı’ denmesi de bu nedenle olabilir. Aynı yaşam ortamını paylaşan tüm aile
bireylerinin, o anda aktif şikayetleri olmasa bile aynı anda tedavi edilmesi gerekir.
Uyuzdan nasıl korunuruz?
Uyuzdan korunmada hijyen en önemli unsurdur. Kişisel korunma için, hasta olduğundan
şüphelenilen kişilerle temastan kaçınmak, iç çamaşırı, havlu, nevresim gibi kişisel eşyaların
temizliğine dikkat etmek, vücut ile direkt teması bulunan eşyaları ortak kullanmaktan
kaçınmak, ev, araba gibi alanların temizliğine dikkat etmek gerekir. Hastalık belirtileri
oluştuğunda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.