Epilepsi, yani halk arasında “sara” olarak bilinen hastalıkta nöbetler, beyin
hücrelerinde geçici anormal elektrik aktivitesi sonucu ortaya çıkar. Medline
hekimlerinden Dr. Ferit Şeyhzade, konuyla ilgili bilgilendiriyor ve dikkat
edilmesi gerekenleri aktarıyor.
Ülkemizde yaklaşık 700 binden fazla epilepsi hastası bulunduğunu belirten Dr. Ferit
Şeyhzade: ‘‘Kişi eğer başkası tarafından dikkat çekecek kadar sık olarak bilinç,
duygu, davranış, hareket bozuklukları ya da dalgınlıklar yaşıyor ise, bu belirtiler
epilepsi habercisi olabilir’’ dedi.
Her epileptik nöbet geçiren kişinin de epilepsi hastası demek olmadığını belirten Dr.
Şeyhzade, “Nöbetler zaman içinde her hasta için belli özelliklerde, bazen
kendiliğinden bazen de tetikleyen faktörler sebebiyle tekrarlarsa epilepsi hastalığı
tanısı konulmaktadır” dedi.
Epilepsi çocukluk ve ergenlik çağında en sık, yetişkin döneminde de inmeden sonra
en sık görülen nörolojik hastalıktır. Erkek ve kadınlarda eşit sıklıkta görülen bu
hastalık, her yaş grubunda görülmekle birlikte en fazla genç ve yaşlı grupta
görülmektedir.
Uzun süreli tedavi ve izlem gerektiren bu hastalık, yaşam kalitesini önemli ölçüde
etkiler. Doğru tedavi ile hastaların büyük kısmında nöbetler kontrol altına alınır ve
hasta normal yaşantısını sürdürür. Bu sebeple de nöbetlerin kontrol altına alınması
çok önemlidir. Ancak ilaç tedavisine dirençli epilepsi hastaları ve antiepileptik ilaç
tedavisini yan etkilerinden dolayı tolere edemeyen hastalara daha ileri tedavi yöntemi
olan epilepsi cerrahisi düşünülür.
Epilepsi neden yaşanıyor?
Genellikle çocukluk çağında kendini gösteren epilepsi hastalığı, bazı hastalıklar ve
dış etkenler sonucu gelişebiliyor. Bunlar;
Doğum sırasında beynin hasar görmesi ya da oksijensiz kalması,
Genlerdeki kromozomlarda meydana gelen rahatsızlıklar,
Beyinde meydana gelen tümör, menenjit ve iltihap gibi rahatsızlıklar,
Beyin doku ve damarlarının gelişimsel bozuklukları,
Kafaya alınan şiddetli bir darbe sonucu geçirilen travmalar,
Çocukluk döneminde geçirilen ateşli havaleler,
Gebelik sırasında anne adayının yaşadığı bazı hastalıklar olarak sayılabilir.
Nasıl teşhis edilir?
Epilepsi hastalığının teşhisinde hastanın ailesi ve yakınlarının doktora aktaracağı
bilgilerin çok büyük önem taşıdığını belirten Dr. Ferit Şeyhzade: “Kişinin dalgınlıkları
ve nöbetlerinin nasıl olduğu ne kadar sürdüğü ve ne sıklıkta yaşandığı doktora
düzgün aktarılmalıdır. Çünkü tüm bu bilgiler hastalığın kesin tanısı ve tedavi süreci
için uygulanacak yöntemler için önemli ipuçlarıdır. Aktarılan bilgilerin ardından
hastaya EEG, beyin tomografisi ve MR gibi ileri tetkikler yapılarak kesin tanı konur.
Tüm tetkik ve araştırmalara rağmen sebebi bulunamayan epilepsi hastaları da
mevcuttur’’ dedi.
Epilepsi krizi geçiren kişiye ilk yardım nasıl olmalı?
Hastanın vücudu kriz esnasında kasılacağı için, hastaya zarar vermemek adına sert
bir şekilde fiziki müdahale yapılmaması gerekir. Hastayı krizden kurtulsun mantığı ile
sarsmamak, hareketlerine müdahale etmeye çalışmamak ve yüzüne su dökmemek
gerekir. Nöbet geçiren kişinin çevresinde ona zarar verebilecek keskin, sivri, sert
cisimleri uzaklaştırmalıyız. Rahat nefes almasını sağlamalı gerekirse kravat, atkı ya
da boğazını sıkan giysileri gevşetmeliyiz. Genellikle nöbetler 1-2 dakika içinde biter.
Hasta kusuyor ise ve sırt üstü pozisyonda ise yan çevrilmeli, böylece kusmuğunun
soluk borusuna kaçması önlenmeli ve nöbet 2 dakikadan fazla sürüyorsa acil
ambulans çağırmalıyız. Hastanın en kısa süre içinde bir uzmana başvurarak
hastalığının şiddetine göre uygun tedaviye başlaması gerekir.