Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, hayalet ağlar ve kaçak avcılık malzemeleri ‘su altının ormanları’ olarak bilinen ve ekolojik dengeyi koruyan deniz çayırlarının tehdit altında olması üzerine harekete geçen Ege Ekoturizm Derneği, “Su altının ormanları” olarak bilinen ve yerkürenin müthiş dengesinin temeli deniz çayırlarının korunması için, BM Küresel Çevre Fonu desteğiyle bir proje başlattı.
19 Ayvalık adasını kapsayan ve 700’den fazla deniz canlısını barındıran Ayvalık Adaları Tabiat Parkı’nın derinlerine inen uzmanlar, deniz çayırlarının üzerinde buldukları hayalet ağ ve kaçak avcılık av malzemelerini temizledi.
Deniz çayırlarının, tropikal ormanlardan fazla organik madde ürettiği öğrenilirken, besin zincirinin üst sırasındaki deniz çayırlarının yüzlerce omurgasız ve alg türüne ev sahipliği yaparken pek çok balığın da barınağı olduğu belirtiliyor.
Suyu zenginleştirirken metrekareye günde 10 litre oksijen sağlayan deniz çayırlarının; plansız kentleşme, liman inşaatları, kirlilik, kentsel ve endüstriyel atıklar, trol ağları ve tekne çapalarının tahribatıyla yok olması üzerine Ege kıyılarında tahribata uğrayan deniz çayırlarının korunması için harekete geçen Ege Ekoturizm Derneği’nin biyologları, Ege’yi zenginleştiren deniz çayırlarına balıkçılık faaliyetlerinin verdiği zararı belgeledi.
"Hayalet ağlar tedirgin ediyor"
2021 yılında deniz çayırlarındaki görüntüleri toplumsal farkındalık için kullanacaklarını söyleyen Proje Koordinatörü ve su altı eğitmeni Koray Gerçe, merkezi Ayvalık’ta bulunan Ege Ekoturizm Derneği’nin 2019 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Fonu’nda destek temin ederek, bu destekle Ayvalık Adaları Tabiat Parkı’ndaki deniz çayırlarının haritalanması, sağlık durumlarının yanı sıra çevreye, ekonomiye ve ekolojiye etkisini araştıran bir projeyi hayata geçirdiklerini anlattı.
Deniz çayırlarına halk dilinden “Erişte” denildiğini hatırlatan Gerçe, “Ege kıyılarında bol rastlanılan bir canlı türüdür bu. Birçok hayvan türü ve alplere ev sahipliği yapmaktadır. Balıkların barınma alanıdır. En önemli özelliği de karbon emilimi tutarak metrekare başına günde 10 litre oksijen sağlıyor. Adeta denizlerin ormanı konumundadır. Ayvalık, denizindeki bu kadar bol bir biyoçeşitliliğe sahip olmasını bu deniz çayırlarına borçludur” dedi.
Balıkçılardan düşürdükleri ağlar hakkında bilgilendirilmek istiyorlar
Proje kapsamında akademisyenlerle birlikte çalıştıklarını kaydeden Koray Gerçe, “Doğu Akdeniz Üniversitesi Deniz Biyologu Doç Dr. Burak Ali Çiçek hocamızla birlikte çalışıyoruz. O’nunla beraber Ayvalık Adaları Tabiat Parkı içerisinde 93 dalış gerçekleştirildi. Bu dalışlar içerisinde kaçak avcılıkta kullanılan av malzemeleri ve ‘hayalet’ olarak da nitelendirdiğimiz ölü ağları tespit ettik. ’Ölü ağ’ dediğimiz, balıkçıların suya çöp olarak bıraktıkları ağlardır. Bu ölü ağların içerisinde de birçok canlıların mahsur kaldığını, mercan resiflerine zarar verdiğini, deniz canlılarının yaşamını olumsuz yönde etkilediğini ve deniz dibi habitatını bitirmeye başladığını gördük. Bizde yaptığımız dalışlarla bu ağları temizledik. Bu dalışlarımızda birçok canlıyı mercek altına aldık. Ahtapotlar, böcekler ve köpek balıklarına denk geldik. Hem o hayalet ağları bulundukları yerlerden çıkardık, hem de şamandıralayıp, markalayarak bunları ilerleyen zamanlarda çıkarabilmek için programlarımızı hazırladık. Bu noktada Cunda Adası’nda bulunan Ayvalık Su Ürünleri Kooperatifi bünyesindeki balıkçı arkadaşlarımızdan tek istediğimiz; kazara kayalıklara takıldığı için denize bir ağ düşürdüklerinde bizlere haber vermeleri halinde o bölgeye gidip dalarak bu ağları bizler çıkarmaya hazırız. Bu konuda balıkçı dostlarımızın duyarlı olacaklarına ve bu sayede de deniz canlılarının yaşamda kopmadan kurtarabileceğimize inanıyorum” ifadelerini kullandı.
BM’nin yanı sıra yerel yönetimlerden de destek alacaklar
Asıl amaçlarının ise deniz çayırları olduğunu vurgulayan Koray Gerçe, "Deniz çayırlarının hem ekolojiye hem de ekonomiye olumlu katkıları var. Ayvalık’ın temiz bir havaya sahip olmasının bir sebebi de deniz çayırlarıdır. Bu kapsamda Ayvalık Adaları içerisinde haritalandırmalar yapıyoruz. Kaçak avcılık yapanların kullandıkları atıl durumda ve deniz tabanına yayılmış av araçlarının tespit edilmesi, adalar çevresinde bulunan bu deniz çayırlarının nitelikleri hakkında yaptığımız bu çalışmalar bir sonraki etapta bizlere önemli veriler sağlayacaktır" diye konuştu.
Hazırladıkları proje kapsamında özellikle Birleşmiş Milletler Küresel Çevre Fonu‘ndan önemli bir destek aldıklarını kaydeden Gerçe, ayrıca yerel yönetimlerden destek aldıklarını ilerleyen aşamalarda Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ile Ayvalık Belediyesi’ni de proje katacaklarını sözlerine ekledi.