Zeytin sergimin çekim araştırmalarına devam ettiğim günlerde bir TV haberinde 'UMAY NİNE' ağacının zeytin yağının kutsallığından ve litresinin yanılmıyorsam 30 bine satıldığı haberi dikkatimi çekmişti.
Seferhisar Belediye Başkanı Sayın Tunç Soyer, TEOS antik kentte bulunan bin 800 yaşındaki Zeytin Ağacına 'UMAY NİNE' adını vermiş ve bilge Anadolu kadınını temsil etmişti.(Buket Uzuner romanında UMAY konusu işlenmiştir.)Bende sergim için bu ağacın fotoğrafını çekmek istediğimi sergime konuk edeceğimi söyleyince Beni davet ettiler 3 ğün çok güzel misafir olarak ağırladılar.kendisi o günlerde şehir dışında olmasına rağmen personeli o kadar çok ilgi ve özen gösterdi ki halen o mutluluğu yaşıyorum.
Orta Asya-ALTAY Türklerimiz Gök tanrıya inanır ve En yükseklere uçabilen kaz sürülerinden dolayı Kaz ayağı simgesini kullanırlar(.Bölgemizde Türkmenler içinde kutsaldır.)
Umay Ana Türk mitolojisinde. Gök tanrıdan sonra gelen ikinci tanrıçadır,Çocukları,bebekleri ve hamile kadınları koruyan bu tanrıçanın anılarına Orhun yazıtlarında rastlarız. Kısır kadınların umududur ve yalnızca insanların değil, bütün canlıların yavrularını korumakla yükümlüdür
Orta Asya’dan gelen Altay Türkleri Mitoloji öyküleri ve şu an üzerinde bulunduğumuz topraklarda ki bilgiler ve heykeller ile Kadın hep kutsal gösterilmiştir.Artemis,Afrodit,Kibale,Umay Ana, Türk yazıtlarında
Hep yönetici görevlerinde ve örnek sözleriyle bilge kadın yöneticiler, tanrısal varlıklar olarak belgelenmişlerdir..
Şaman Mitolojisinde Kadın Okuma ,yazma bilmektedir. Kadın kahramandır savaşçıdır .Barış içinde süre gelen zamanda asla ikinci planda değildir. Kadın topluma yön verendir. Sadece yönetilen değil, aynı zamanda yönetici olarakta bireydir. İstemediğiyle evlenmemek hakkına sahiptir veya bir erkeğe evlenme teklifinde bulunması doğaldır. Erkek için eş olarak kabul ettiğim sözü kullanılırmış, hâlbuki bizlerde Erkek babaları Kız aldık sözüyle garip bir şekilde gururlanırlar....(satın alınmış gibi…….)
Şaman mitolojisinde insanlık tarihinde adı yazıtlarda bilinen ilk Şair ve Ressam Kadın Endal Doğandır. Erkeklerde dahil olmak üzere bütün şair ve ressamların ilk temsilcisi olarak sayğı duyulur.
Şaman mitolojisinde Kadın ve erkek karma ibadet edebiliyor ve bu ibadette Kadın şaman olarak yönetim hakkına sahip olabiliyor. Kadınlar doğal yapıları itibariyle Şamandır veya çok kısa bir sürede Şaman kimliğine dönüşebilir ama erkekler için bu süre çok uzun bir zamanlamayı kapsar. Kadınların doğuştan kelime hazneleri çok geniş olarak gerçekleşir….Destanlarda kadın tanrıya tapınma hakkından söz edilir.
Cumhuriyet tarihinde başlangıçta Kadın okuma yazma %5 civarında gösterilirken. Aradan geçen yüz yıl içinde Kadın okuma yazma oranı yüzdeleri çoğaldı ama haklar ters oranda örnekler veriyor. Hâlbuki din için ne Arap yarımadasına, Kültür için Avrupa’ya dönmemize ihtiyaç yok. Orta asya kültürünü bir inceleyip uygulıyabilsek. İnsan,Toprak ve Doğamızın kıymetini bir çözebilsek……….
Osmanlı toplumunda UMAY ana izinden gidilip,Hayme ana.Bilge hatun anıları gerçekleşmiş.Valide Sultan,Hürrem Sultan,Mihriban Sultan,Narbanu Sultan,Safiye Sultan,Mahpeyker Sultan,Kösem Sultan gibi Kadın yönetim dünyasının anıları ile tarih sayfaları doludur.
Cumhuriyet Tarihimizde Kurtuluş ateşi ve vatan için önder,Gördesli-Sındırgılı Makbule Efe,Şerife Bacı,Adile Onbaşı,KaraFatma,Çete Emir Ayşe,Nezahat Onbaşı,Halide Edip Adıvar gibi nice isimlerimiz tarih sayfalarında kadının adını .kutsallığını korumaktadırlar.
(Haşmet Demirbil)