Türkiye genelinde Korona virüs pandemisini bahane ederek imalatçı toptan satıcıların keyfi zamları ülke genelindeki esnafın belini büküyor. Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde de ekonomik anlamda zaten çok ciddi olumsuzlukları yaşayan esnaf ise yapılan bu haksız zamlara adet isyan ediyor.
Toptan satış yapan birçok imalat sanayicisinin son 3 ayda 5 kez zam yaptıklarını belirten pazarcı esnafı, bu zamların sattıkları ürünlerde ortalama yüzde 50 oranın da fahiş fiyatlara neden olduğunu bu yüzden de son derece çaresiz bir duruma düştüklerini savundu.
NEREDEYSE TÜM ÜRÜNLERE YÜZDE 50 ZAM YAPILMASINI CİMER’E ŞİKÂYET EDECEKLER
Ayvalık’ta iç giyim üzerine esnaflık yapan Candan Türkcan, normal koşullarda her yıl içinde bulunduğumu mevsimde yılda bir kez zam gördüklerini ve bu zamma göre de sattıkları ürünleri fiyatlandırdıklarını belirterek “Ama bu yıl bazı firmalar 3 kez zam yaparken, çoğu firma 5 kez zam yaptı. Her biri de hatırı sayılır cinsten ortalama yüzde 10 oranlarında olduğunu düşünürsek, bu da beş kez gelen zamlarla toplamda yüzde 50’ ye tekabül ediyor. Başka sektörlere bakıldığında bu durum Korona virüs sürecinde yüzde 30 zam civarında seyrediyor. Hammaddedeki diğer sektörleri bu kadar etkilemedi de, ülkemizin en güçlü olduğu tekstil sektöründe yüzde 50 zam yapanları mı etkiledi sadece? Bu bahsettiğim firmaların hepsi aynı gurup çamaşır üreten firmalar. Bu durumda yüzde 50 zam yapan ve çoğunluğu oluşturan firmalar, fırsatçı olmuyor mu? Bu gelen son iki zammı fiyatlarımıza henüz daha yansıtamadık. Ama bu durumda da biz sadece bu firmalara taşıyıcılık yapıyoruz. Çoğu ürünü maliyetine veriyoruz. Bu durumda bile müşterinin alım gücü olmadığı için tezgâha koyduğumuz ürünleri çok pahalı buluyorlar. 1 Mart itibariyle yeniden yapılan son zamlarla birlikte artık iyice bunaldık. Bu konuyu CİMER’e ve yayın organlara taşıyarak çözüm aramaya karar verdik.” dedi.
“DERDİMİZİ MÜŞTERİLERİMİZE ANLATAMIYORUZ”
Toptancıların peş peşe zamlarının dışında zincir market ve güçlü tüccarların ürünler zamlanmadan önce yaptığı yüklü alışverişler sayesinde mağazalarında çok ucuz fiyata satışa sunmalarının da küçük esnafın belini büktüğüne işaret eden Candan Türkcan, “Biz bu haksız rekabet nedeniyle derdimizi müşterilerimize anlatamıyoruz. Tabi ki sonuçta olan yine küçük esnafa oluyor. Devletimizin acilen bu haksız rekabete ve artık keyfiyete dökülmüş zamlara biran önce ‘dur’ demesini bekliyoruz” diye konuştu.
PAMUK ÜRETİMİ AZ, İHRACAT ÇOK BAHANESİ
Pazarcı esnaflarından Yüksel Çelik de, toptancıların yaptıkları zamlarda pamuk fiyatlarının yükselmesini bahane ettiklerini belirterek, “Zaten pandemi sürecinde işlerimiz zayıftı. Ama sattığımız malı 5 liraya satıyor, yerine gittiğimizde 6 liraya alıyoruz. Toptancıya ‘Bu nasıl iştir’ diye sorduğumuzda ise aldığımız cevap;’Tekstilde dünyada çok iyi durumdayız. Üretimimiz çok fazla. Bu aralar maske ve tekstil ürünlerini çok fazla ihraç ediyoruz. Bunun sonucunda da pamuğu çok tüketiyoruz. Ama pandemi nedeniyle pamuk üretimi az, talep çok. Bu yüzden de pamuk bulunmuyor. Bu yüzden de fiyatlar devamlı yukarı doğru gidiyor’ şeklinde oluyor. Bir kısım toptancı da satışlarını dolara göre endeksledi. Ama dolar kuru düşse bile bu bize olumlu yansımıyor” diyerek dert yandı.
ESNAF VE SANATKÂRLAR ODASI BAŞKANI ÇAKIRCA TEPKİLİ
Pek çok pazarcı esnafının üyesi olduğu Ayvalık Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Melih Çakırca ise, toptan üretim yapan imalatçı kesimin pek çoğunun ürünlerini dövize endeksleyerek satış yaptığına işaret ederek, “Döviz yükseldiğinde toptan sattıkları ürünlerin fiyatlarını arttırıyorlar. Ama döviz kuru düştüğünde fiyatları düşürmüyorlar. Tabi bu yüzden de küçük esnaf ve pazarcıların cebinden çok ciddi ekstra paralar çıkıyor.” dedi.
“PANDEMİYİ FIRSATA ÇEVİRİP KÜÇÜK ESNAF VE PİYASALARA DARBE VURUYORLAR”
Pek çok imalatçının maliyetleri bahane ederek, bu durumu fırsata çevirdiğini savunan Başkan Çakırca, “Aslına bakarsanız ben imalat sanayindeki maliyetlerde çok fazla bir fiyat artışının olduğuna da inanmıyorum. Ama bu firmaların pek çoğu pandemiyi fırsata çevirip küçük esnafa ve piyasalara darbe vuruyorlar.” ifadelerini kullandı.
Küçük esnafın sermayesinin zaten dar olduğuna dikkat çeken Ayvalık Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Melih Çakırca, “Bu esnafımızın alım gücü düşük oluyor. Ama buna karşın büyük marketler, büyük alışveriş marketler, bu imalatçı firmalardan toptan milyonlarca liralık ürün çekip, sonrasında istediği fiyatları üzerine yazarak, küçük esnaf ve pazarcıyı adeta bitiriyorlar. Bu durum tabiî ki haksız rekabeti de ortaya çıkarıyor. Bu konuda Sayın Cumhurbaşkanımız imalat sektöründeki tüm toptancılara çağrı yapmıştı. Bu yönde denetimlerin sıklaştırılacağı ve girdi maliyetlerinin kontrolünü sağlayacaktı. İnşallah bu konuda bir an önce adım atılır ve bu haksız rekabet ortadan kaldırılır” dedi.
“BU DURUM KOSKOCAMAN BİR OYUNDUR”
Ayvalık Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Melih Çakırca, piyasada fiyatları belirleyen imalat sektöründeki bu olumsuz tabloya neden olanları vicdanlı olmaya davet ederek, “Maliyetlerin girdilerinin yüksek gösterilmesi bence büyük bir oyundur. Yüksek sermayeli firmalarında bu oyunun önemli bir parçası olduğunu düşünüyorum. Çünkü ülkemizde hammadde sıkıntısının olduğunu zannetmiyorum. Elbette bazı hammaddeler yurt dışında da geliyordur ama döviz yükseldiğinde fiyatları arttırıp, döviz düştüğünde fiyatların düşürülmemesi de bu durum dev bir oyun olduğunun net bir göstergesidir” diye konuştu. (Suat Salgın)