Cumhuriyet Meydanı’ndaki törene; Ayvalık Kaymakamı Hasan Yaman, Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, ilçe protokolü, belediye meclis üyeleri, siyasi partilerle sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, gaziler ve kalabalık bir vatandaş topluluğu katıldı.
Törende vatandaşlara, "Değerli Ayvalıklılar, sevgili hemşehrilerim;
Ayvalık ile onur duyun…
Ayvalıklıların geçmişleri ile onur duymasından daha anlamlı pek az şey vardır" diye seslenen Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, "Milli Mücadelenin ilk kurşununun, 28 Mayıs 1919 günü Ayvalık’ta karaya çıkan işgalci Yunan kuvvetlerine karşı, Yarbay Ali Bey (Ali Çetinkaya) komutasındaki 172.Alay tarafından atıldığı bir tarihi gerçektir. Bu ilk direnişte Üsteğmen Fahri Bey ile 3 nefer şehit olmuşlardır. 172.Alayın ilk kurşunları da başımızın tacıdır! Ayvalık’ta bu ilk kurşun atılırken Gazi Mustafa Kemal Paşa daha kurtuluş savaşını başlatmamıştır, kongreler yoluyla halkı örgütleme faaliyetine girişmemiştir, daha ufukta milli mücadeleyi yürütecek olan istiklal ordusu cephelerde gözükmemiştir, Türkiye Büyük Millet Meclisi daha kurulmamıştır. Bu yüzden Ayvalık’ta atılan bu ilk milli mücadele kurşununun önemi, anlamı ve onuru pek büyüktür" diye konuştu.
Başkan Mesut Ergin konuşmasına şöyle devam attı:
"Ancak bu ilk kurşun askeri bir kurşundur. Kuvayı Milliye pratiği der ki.. İlk kurşunu ister sivil gazeteci atsın, ister bir kaç kişi birkaç dakika ara ile atmış olsun, ister bir çeteci atsın, ister bir efe atsın, ister bir asker atsın, ister bir gurup milis topluca atsın, isterse bir din adamı atsın, tüm bu kurşunları “tek bir ilk kurşun” olarak kabul ederiz.
29 Mayıs 1919’da 172.Alay Komutanı Yarbay Ali Çetinkaya ve birliği tarafından ilk kurşunun atılmasından sonra, Türk ulusu Gazi Mustafa Kemal önderliğinde tam 3,5 yıl Emperyalizme karşı direndi. Anadolu düşmandan temizlendi ve Ayvalık, 15 Eylül 1922’de 102 yıl önce düşman işgalinden kurtuldu. 29 Mayıs 1919’da kentimizde yaşanan işgali hiçbir zaman unutmayız. 15 Eylül 1922 Ayvalık'ın kurtuluş gününde daima, bir şölen olarak kutlarız. Ayvalıklılar olarak; 15 Eylül kurtuluş gününü de sonsuza kadar unutmayalım, gelecek kuşaklara bu günün önemini en iyi şekilde anlatalım bu bizim için önemli bir görevdir."
Öncelikle bu uğurda yaşamlarını feda eden, geleceklerini hiçe sayan Ayvalıklı kahramanlar; Seyit Beyleri, Haydar Niyazi, Cavit, Ali Beyleri, İnce Efe, Kır Ağaları ve diğer adsız kahramanlar ile millî kahraman, Yarbay Ali Çetinkaya'yı saygı, rahmet ve minnetle andıklarını ve aziz hatıraları önünde saygıyla eğildiklerini vurgulayan Başkan Ergin, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"29 Mayıs 1919 yılında Ayvalık’ta ilk kurşun atılırken; Türkiye Büyük Millet Meclisi daha kurulmamıştı. Atatürk 19 Mayıs günü Samsun’a çıkmış, ilk meşaleyi yakmış, örgütleniyordu. Bu yüzden Ayvalık’ta atılan bu ilk milli mücadele kurşununun önemi, anlamı ve onuru çok büyüktür. Ayvalık bu şanlı sayfada, ismini altın harflerle tarihimize kazımıştır. Bunun gururunu yaşıyoruz, yüreğimizde taşıyoruz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün bölgeye Yarbay Ali Çetinkaya’yı göndermesinin ne kadar stratejik ve ne kadar önemli bir hamle olduğunu anlıyoruz. Kurtuluş Savaşı sırasından Anadolu’daki etnik kökeni ne olursa olsun herkes Mustafa Kemal Atatürk’ün arkasında durdu. 30 Ağustos 1922 tarihine gelindiğinde Mustafa Kemal Atatürk, Büyük Taarruz’u başlattı. Önce 9 Eylül’de İzmir ve sonrasında da 15 Eylül’de Ayvalık düşman işgalinden kurtuldu. Burada ilk kurşunu atan ve milli mücadeleyi başlatan Ali Çetinkaya’nın İyi bir istihbaratçı, başarılı bir asker, sadakatli ve dürüst kimliğinin ön plana çıktığını görüyoruz. Ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün bölgeye Yarbay Ali Çetinkaya’yı göndermesinin ne kadar stratejik ve ne kadar önemli bir hamle olduğunu anlıyoruz.
29 Mayıs 1919’da 172. Alay Komutanı Yarbay Ali Çetinkaya tarafından atılan ilk kurşunun, bir ulusa umut olmuştur, Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki bu direnç, bu vatan sevgisi, bu milli birlik şuuru bulunduğumuz toprakların onurudur. Ayvalık’ta İngiliz destekli Yunan askerlerine karşı 3,5 yıl süren mücadele, Atatürk’ün dediği gibi bir milletin makûs talihinin değişimidir ve bu mücadelede Osmanlı İmparatorluğu’ndan beri köklü bir yerleşke olan Altınova’nın stratejik ve lojistik desteği, Küçükköy’ün mücadeledeki katkısı, tek yürek olmak, bir millet olmak adına çok önemlidir. Çünkü Ayvalık kurtulduktan 26 gün sonra Mudanya Ateşkes Antlaşması ile savaş sona ermiş Türk milletinin Kurtuluş Savaşı zaferini dünya kabul etmiştir. O zaman şunu diyebiliriz ki, milli mücadele burada başlamış, Anadolu kurtarılmış ve burada bitmiştir. Bu topraklardaki mücadeleyi vermiş atalarımızın torunları olmaktan onur ve kıvanç duymalıyız."
Her 15 Eylül'de şanlı tarihi kutlamanın onurunu yaşadıklarını hatırlatan Başkan Mesut Ergin, "Altınova ve Ayvalık’ın birer gün arayla düşman işgalinden kurtarıldığını hatırlayınız..
O günün zor koşullarında toplumun kısa sürede savaşta yaşanan sıkıntıların üstesinden geldiğini biliniz.. Yöre halkı o zamanın koşullarında çok zor günler, yıllar geçirmesine karşın kısa sürede evine, bağına, tarlasına sarılarak bir savaş ekonomisinden çıkmayı başardı. Bu toprakları sırtında teçhizat taşıyan analarımıza; yıllarca dere tepe demeden topun, merminin altında savaşan Kuvayi Milliyecilerimize; halkımıza, atalarımıza, dedelerimize borçluyuz. Borcumuzun ve sorumluluklarımızın farkındayız. Bu toprakları sırtında teçhizat taşıyan analarımıza; yıllarca dere tepe demeden topun, merminin altında savaşan Kuvayı Milliyecilerimize; halkımıza, atalarımıza, dedelerimize borçluyuz, bunun bilincindeyiz. Bu borcu da çok çalışarak, çok üreterek, Ulu Önder Mustafa Kemal’e layık evlatlar olarak ödedik, sonsuza kadar da ödemeye devam edeceğiz. Ve her zaman şunu dedik, demeye devam edeceğiz,” İyi ki bu toprakların, bu denizin, bu dağların, bu ovaların, bu cennet memleketin evlatlarıyız, iyi ki Mustafa Kemal’in evlatlarıyız. (Askerleriyiz)” Ve onlar da iyi ki buradaydılar, iyi ki vardılar ve o makûs talih değiştirerek bugünlere gelmemize sebep oldular. Ay yıldızlı bayrağımızın altında başımız dik yürüyorsak o günkü mücadelelerin eseridir.
Ayvalık’ın Cumhuriyet’i ve temsil ettiği tüm değerleri sahiplenmesi; Kuva-yi Milliye ve demokrasinin temellerinin atıldığı bir şehir olması ve bir halkın bağımsızlığa kavuştuğu, zafer kazandığı 15 Eylül ruhuyla ilgilidir. Onların 102 yıl önce sergilediği cesaret ve kararlılığın hepimize ilham kaynağı olmasını diliyorum. Bugün başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına ve bu uğurdaki tüm şehitlerimize Allah'tan rahmet dilerim, ruhları şad olsun. Yineliyorum, iyi ki bu toprakların evlatlarıyız. 15 Eylül Ayvalık’ın düşman işgalinden kurtuluşunun 102’nci yılı kutlu olsun" diye konuştu.