Tarım ve Orman Bakanlığının taklit ve tağşiş ürün satan işletmeleri ifşa etmeye başlamasıyla birlikte en çok hile yapılan gıdanın zeytinyağı olduğu göründü. En çok “Ayvalık” zeytinyağı ibaresiyle satışa sunulan taklit, tağşiş ve sahte ürünler hakkında bilgi veren Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, “Her ‘Ayvalık’ ibareli zeytinyağı, ‘Ayvalık Zeytinyağı’ değildir. Tüketici kandırılıp sağlığıyla oynanırken üretici de büyük zarar görüyor. Bu yüzden ‘Ayvalık zeytinyağı’ coğrafi işaretli ürünler tercih edilmeli” dedi.
Ayvalık, 2 milyon adede yaklaşan zeytin ağacı varlığı, 1 milyon 180 bin adedinin 300 yaş üzerinde olması ve 600 yaş üzeri 61’i tescilli olmak üzere 81 adet anıt ağacıyla kaliteli zeytinyağının başkentidir. Zirai alanlarının yüzde 81,8’ini oluşturan 169.262 dekarlık zeytinlikleri, mazisi asırlar öncesine uzanan zeytincilik faaliyetleri ve kültürü ile bu hususta Türkiye çapını da aşan bir üne ve öneme sahiptir. Osmanlı’dan bugüne tarihimizde Ayvalık her zaman zeytinyağının başkenti olarak kabul görmüş, nefasetiyle dünya literatüründe yerini almıştır. Ayvalık Ticaret Odası, Türkiye’de sınıfında ilk (2006) “Ayvalık Zeytinyağı” coğrafi işaretinin tescil sahibi olmuş ve yine sınıfında ilk (2014) akredite zeytinyağı duyusal analiz laboratuvarına sahiptir. Ayrıca Ayvalık Zeytinyağı, Avrupa Birliği tescil süreci devam eden sınıfında 3 üründen biridir. Ancak Tarım ve Orman Bakanlığının taklit ve tağşiş ürün satan işletmeleri ifşa etmeye başlamasıyla birlikte gıdada en çok hile yapılan ürünün zeytinyağı olduğu görüldü. “Taklit, tağşiş ve sahtecilik tüm gıda ürünlerinde olduğu gibi ‘Ayvalık Zeytinyağı’nda da büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmakta, hasat sezonu yaklaşırken bakanlığın yapmış olduğu baskınlar ve açıklamış olduğu tağşiş listeleri, bu konuyu bir kez daha gündeme taşıdı. Adı zaman zaman gündeme gelen bu gıda sahteciliği, taklit ve tağşiş ürünler öncelikle üreticinin sonra da işletmelerimizin emeklerini çalmakta ve marka değerlerimize zarar vermektedir” diyen Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, zeytinyağında tağşişin, zeytinyağından daha ucuz olan bitkisel yağların, tohum yağlarının, zeytinyağına benzeyen Ayçiçek gibi yağların ve bununla birlikte trans yağların zeytinyağıyla karıştırılarak sızma zeytinyağı veya farklı zeytinyağında satılması olduğunu belirtti. Sahte ürünlerin ise zeytinyağı aromalarının farklı kimyasal maddelerle, aromalarla ve renklendiricilerle karıştırılıp zeytinyağı görüntüsünün verilip kapalı ambalajlar içerisinde piyasaya sürülmesi olarak açıklayan Ali Uçar, taklit yeri daha çok Ayvalık yöresinin adı kullanılarak sahte ürünlerin ambalajlanarak satıldığını ifade etti.
Coğrafi işaretli ürünler tercih edilmeli
Tüketiciyi kandıran ve sağlığıyla oynanan sahte ürünler daha çok sosyal medyada ve online ticaret sitelerinde satılmamaktadır. Öncelikle merdivenaltı olarak tabir edilen bu ürünlerin satışlarının engellenmesi gerektiğini ifade eden Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, “Gördüğümüz üzere son zamanlarda açıklanan bu ürünlerin ya markası ya şirket ismi ya da adresleri sahte. Hatta bazen hukuki boyutta cumhuriyet savcılığı üzerinden bu şirketlerin varlığının olmadığını görüyoruz. Tüketicilerimiz bilinçli olmalı. Biz Ayvalık Ticaret Odası ve Ayvalık bölgesi olarak üzerinde Ayvalık yazan ürünün Ayvalık olmadığını belirtmek isteriz. Tüketicilerimiz öncelikle fiyat kriterini kontrol etsin, çok düşük rakamlı ürünlerin zeytinyağı olmayacağını, hatta ‘Ayvalık Zeytinyağı’ olmayacağını bilsin. Tüketicimiz muhakkak coğrafi işaretli ürünleri tercih etsin. Ayvalık Ticaret Odası Akredite Duyusal Analiz Laboratuvarıyla hem kimyasal hem de duyusal olarak Türk Gıda Kodeksine göre ‘Ayvalık Zeytinyağı’ coğrafi işaret sahibi olarak coğrafi işaretli ürünleri aşama aşama kontrol etmektedir. Bu ürünler güvenlidir. Biz bunları Ayvalık Ticaret Odası web sayfamızda ve sosyal medya hesaplarımızda duyuruyoruz” açıklamalarında bulundu.
“Pet şişede yağ olmaz”
Bu sene zeytinde var yılı olduğunu, bu yüzden zeytinyağında bereketli bir sezon geçireceklerini ve ambalajlı yağ satışlarında yüzde 15-30 gerileme yaşanacağını belirten Ali Uçar, tüketicilerin zeytinyağı satın alırken dikkat etmesi gerekenler hakkında da birkaç küçük not paylaştı. “Yine zeytinyağını tadarak almak da önemlidir. Bunun için küçük de olsa bir bilgi sahibi olmak gerekiyor. Tüketicilerimiz güvenilir, adresleri belli olan, markalaşmış, karşılarında muhatap bulabilecekleri yerlerden zeytinyağını satın almalı. Üzerinde etiketi olmayan pet şişeye konulup uygun saklama koşullarında saklanmamış, ‘organik’ adıyla pazar yerlerinde ve yol kenarlarında satılan ürünler alınmamalı. Ayvalık Ticaret Odası olarak markalarımızı tanıtmak üzere etkinlikler yapmakta, zeytin ve zeytinyağı pazarları kurmakta, tanıtım etkinlikleriyle bir zeytinyağının nasıl tadılacağını, nasıl alınacağını tüketicilere anlatmaktayız. Bu anlamda 1-3 Kasım tarihleri arasında “Turizmin değeri, zeytinyağının başkenti” sloganıyla düzenleyeceğimiz 19. Uluslararası Ayvalık Zeytinyağı ve Turizm Festivali’nde açacağımız zeytin ve zeytinyağı pazarında hem Ayvalık markalarımızı tanıtacağız hem ‘Ayvalık Zeytinyağı’nın özelliklerini tüketicilerimize anlatacağız hem de 2024-2025 ilk hasat zeytinyağını tüketicilerimizle buluşturacağız. Taklit, tağşiş ve sahte ürünlerle ilgili tüketicimizi bilinçlendirmek üzere paneller düzenleyeceğiz” diyen Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, katma değerli ürün satışlarının arttırılabilmesi için yerel ve ulusalda kaliteli üretimin sağlanması amacı ile coğrafi işaretli ürün üretilme çabalarının desteklenmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.